Telefony nas hipnotyzują!

O nadużywaniu przez nas technologii pisałam swoją pracę magisterską. Dokładnie o związkach pomiędzy konfliktem celów i nawyków z korzystaniem z technologii. Tutaj nie będziemy jednak o tym mówić, bo wpadłam na inne badanie w tym temacie. Nietrudno nie zauważyć, że zajmując się czymś w telefonie, tracimy nieco kontakt z rzeczywistością, a sama treść w środku wciąga nas czasem całkowicie do cyfrowego świata. A stąd już niedaleko do hipnozy. Niedawno opublikowane badanie wykazało pewną zbieżność pomiędzy telefonami a hipnozą. Jest to praca Olson i innych (2020), w czasie której u uczestników badano podatność na hipnozę oraz proszono o wypełnienie skali uzależnienia od technologii. Co tam znaleziono?

Gdzie łączy się hipnoza z uzależnieniem?

Zanim powiem, co tam się wydarzyło, zacznę od tego, dlaczego możemy łączyć te dwa zjawiska. Autorzy przytoczonego przeze mnie artykułu wskazują na 3 główne cechy obu. Po pierwsze zaabsorbowanie (ang. absorption), czyli takie wchłanianie się do innego świata. Przez jakiś czas przestajemy żyć w tej rzeczywistości i jesteśmy w innej. Jest to zjawisko imersji, które możemy obserwować np.: grając w gry, kiedy bardziej żyjemy tym, co się dzieje naszym awatarem niż samym sobą (podobnie może być przy filmach, sztuce teatralnej), chodzimy jak zombie z telefonem lub żyjemy w rzeczywistości zasugerowanej przez kogoś innego (np. bez liczby 5). Zdaje nam się również, że to, co się dzieje, jest równie rzeczywiste i ważne jak tu i teraz (oczywiście potrafimy zazwyczaj odróżnić obie sfery). Pojęcie to jest bardzo popularne w rozmowach o VR, AR i XR, gdzie twórcy starają się, żeby sztuczne środowisko było bardziej naturalne.

Drugą cechą jest zniekształcenie poczucia czasu (ang. time distortion). Czas i tak jest bardzo umownym pojęciem, ale oba te zjawiska sprawiają, że poczucie czasu może być zwolnione lub przyśpieszone. Z tego powodu ciężko oszacować nam konkretny czas, jaki spędziliśmy pod hipnozą lub przed ekranem.

Ostatnią z wymienianych cech są automatyzmy. Pod wpływem hipnozy lub podczas ciężkiego uzależnienia bazujemy na pewnych wypracowanych automatyzmach, które sobie wypracowaliśmy. Dlatego podczas hipnozy mówi się, że możemy pokazać prawdziwą twarz, freudowskie id, które nie jest przez nas kontrolowane. Natomiast w przypadku uzależnienia jest to brak kontroli nad działaniem, np. kiedy chcemy skończyć już z social mediami.

Jak wyglądało badanie?

Przeprowadzili 11 spotkań, w których w sumie uczestniczyło 718 osób. Na początku była sesja hipnotyczna, w czasie której lektor mówił: Twoje powieki stają się ciężkie… i dodawał 12 różnych sugestii. Po skończonym seansie zaznaczali, ilu z nim ulegli. Kolejnym etapem był kwestionariusz uzależnienia od telefonu. Przykładowa pozycja: I have my smartphone on my mind even when I am not using it (zmienione pozycje przez autorów znajdziecie w artykule, inne już w kwestionariuszu).

Co wyszło?

Na 10 z 11 tych spotkań był związek między uleganiem hipnozie a uzależnieniem od telefonu. Im bardziej ktoś był podatny na hipnozę, tym istniało większe prawdopodobieństwo uzależnienia. Wynik ten był niezależny od wiedzy (przyszli psychologowie również wykazywali taką korelację) i od czynników środowiska (ta sama grupa badana po 6 miesiącach wykazywała podobne zależności). Jeśli chodzi o uzależnienia od telefonu, to wyższe wyniki w teście osiągały kobiety niż mężczyźni.

Wnioski wysuńcie sobie sami. A może to dobry czas na urlop bez hipnotyzujących urządzeń?

Wszelkie informacje do artykułu zaczerpnięte z: Olson J.A., Stendel M. i Veissière S. (2020) Hypnotised by Your Phone? Smartphone Addiction Correlates With Hypnotisability. Front. Psychiatry 11:578. doi: 10.3389/fpsyt.2020.00578
Link do badania: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2020.00578/full