Co miesiąc pojawia się niezliczona ilość ciekawych badań psychologicznych i neurobiologicznych. Ja szukając pomysłów na kolejne wpisy dla was, znajduję wiele badań, które sobie potem zapisuję i do których później rzadko wracam, bo pojawiają się kolejne równie ciekawe. Postanowiłam je więc spisywać tu na blogu z małym komentarzem. Takim sposobem nikt o nich nie zapomni.
1. Nieświadome myślenie a wiara w Boga
Zdarzyło wam się dojść do jakiegoś poprawnego wniosku, ale nie do końca zdawaliście sobie sprawę, jak tam skończyliście? No właśnie. Może Bóg podsunął wam taką myśl? W poniższym badaniu nie sprawdzano istnienia Boga, ale związek pomiędzy nieświadomym powiązaniem wiary w nadprzyrodzone rzeczy a nieświadomym łączeniem elementów. Jak się okazało związek zachodzi.
Badanie: Adam B. Weinberger, Natalie M. Gallagher, Zachary J. Warren, Gwendolyn A. English, Fathali M. Moghaddam, Adam E. Green. Implicit pattern learning predicts individual differences in belief in God in the United States and Afghanistan. Nature Communications, 2020; 11: 4503 DOI: 10.1038/s41467-020-18362-3
2. Nieposłuszeństwo a empatyczny ból
To badanie jest poniekąd kontynuacją badania Miligrama. Zauważono bowiem, że uczestnicy wciskający przycisk rzekomo rażący inną osobę mieli przekonanie, że ból tej drugiej osoby jest mniejszy, kiedy ktoś kazał im wcisnąć przycisk niż kiedy wcisnąć mieli z własnej nieprzymuszonej woli. Efekt występował nawet wtedy gdy eksperymentator wcześniej poinformował, że w obu przypadkach dawka jest ta sama. Co więcej, nawet ośrodek empatii w mózgu miał mniejszą aktywność w czasie wykonywania rozkazu.
Zajawka: https://www.latestresearchnews.com/2020/09/10/obeying-orders-dulls-our-empathy/
Badanie: Emilie A.Caspar, Kalliopi Ioumpa, Christian Keysers, and Valeria Gazzola. (2020). Obeying orders reduces vicarious brain activation towards victims’ pain. Neurolmage.
3. A co na to wojsko?
Badanie dość podobne do powyższego, ale tym razem badano wojskowych. Okazało się, że ścisła organizacja i hierarchia może odciążyć uczestników w czasie wykonywania różnych czynności, przecież nie robią tego dla siebie, ale dla agencji i kraju.
Badanie: https://www.nature.com/articles/s41467-020-18152-x
Caspar, E. A., Bue, S. L., Haggard, P., & Cleeremans, A. (2020). The effect of military training on the sense of agency and outcome processing. Nature communications, 11(1), 1-10.
4. Językoznawstwo a emocje
Jedna z tych prac analizująca tekst i emocje odczuwane przez jego autora. Okazuje się, że pisząc, przekazujemy również nasz stan emocjonalny za pomocą różnych form językowych. Będziemy mogli zatem za jego pomocą sprawdzać samopoczucie i dystres u innych.
Badanie: https://www.nature.com/articles/s41467-020-18349-0
Vine, V., Boyd, R.L. & Pennebaker, J.W. Natural emotion vocabularies as windows on distress and well-being. Nat Commun 11, 4525 (2020). https://doi.org/10.1038/s41467-020-18349-0
5. Dzieci rozumieją język dwupółkulowo, a dorośli jednopółkulowo
Język jest jedną z tych umiejętności, która jest zazwyczaj asymetrycznie usytuowana w mózgu. Ma również związek z ręcznością. Jeśli jesteśmy praworęczni, to sprawniej działa nam odpowiadający ośrodek w lewej półkuli i tam też możemy się spodziewać rozwiniętego ośrodka rozumienia mowy. Okazuje się, że taką specjalizację półkulową otrzymujemy — dorastając. Dzieci rozumieją język obiema półkulami.
Badanie: Olulade, O. A., Seydell-Greenwald, A., Chambers, C. E., Turkeltaub, P. E., Dromerick, A. W., Berl, M. M., … & Newport, E. L. (2020). The neural basis of language development: Changes in lateralization over age. Proceedings of the National Academy of Sciences.
6. Moje cele – Nasze cele
Badanie dotyczyło osiągania i porzucania celi osób będących w romantycznych związkach. Jak się możecie domyślać, pary dostosowywały do siebie cele. Osoby w związku przyjmowały m.in. cel swojej drugiej połówki i rezygnowały z własnych, na przykład po to, żeby uniknąć kłótni.
Badanie: Jana Nikitin, PhD, Jenna Wünsche, MSc, Janina L. Bühler, PhD, Rebekka Weidmann, PhD, Robert P Burriss, PhD, Alexander Grob, PhD, Interdependence of Approach and Avoidance Goals in Romantic Couples Over Days and Months, The Journals of Gerontology: Series B, , gbaa149, https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa149
7. Poziom oksytocyny a rozwody
Oksytocyna to hormon zwany również hormonem miłości. Odpowiada za poczucie bliskości i silnego przywiązania. W czasie rozwodu te uczucia mogą być zachwiane, co jak pokazało poniższe badanie skutkowało niższym poziomem tego hormonu u dorosłych osób.
Zajawka: https://www.baylor.edu/mediacommunications/news.php?action=story&story=220145
Badanie: Boccia, M. L., Cook, C., Marson, L., & Pedersen, C. Parental divorce in childhood is related to lower urinary oxytocin concentrations in adulthood. Journal of comparative psychology (Washington, DC: 1983).
8. Poczucie czasu a stany psychiczne
Każde nasze bicie serca czy przepływ impulsów może odmierzać czas. My również percypujemy czas na pewien określony sposób. W tym badaniu sprawdzono, jak poczucie czasu naszego ciała np. bicie serca jest związane z naszym subiektywnym percypowanym poczuciem oraz objawami depresji, ryzykiem zaburzeń odżywiania i poziomem lęku. Okazało się, że dodatni związek występował pomiędzy percypowanym czasem a czasem ciała, a ujemnie z depresją i zaburzeniami odżywiania.
Badanie: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2018.00074/full
Di Lernia, D., Serino, S., Pezzulo, G., Pedroli, E., Cipresso, P., & Riva, G. (2018). Feel the time. Time perception as a function of interoceptive processing. Frontiers in human neuroscience, 12, 74.
9. Osobowość a miejsce, w którym żyję
Już na pierwszy rzut oka można powiedzieć, że Japończycy i Amerykanie różnią się między sobą otwartością i wylewnością. Poniższe badanie skupia się na samym USA. Sprawdza, w jaki sposób cechy wielkiej piątki są rozmieszczone u osób z różnych miejscowości i z jakich powodów może się tak dziać.
Badanie: https://www.nature.com/articles/s41562-020-0930-x
Götz, F. M., Stieger, S., Gosling, S. D., Potter, J., & Rentfrow, P. J. (2020). Physical topography is associated with human personality. Nature Human Behaviour, 1-10.
10. Jak kosmos zmienia mózg?
Ostatnio wieść obiegła świat, że Elon Musk poszukuje ochotników, którzy polecą w kosmos i już nie wrócą. No właśnie, ale czy przebywanie w kosmosie wpływa w jakiś sposób na mózgi ludzkie? W poniższym badaniu udział wzięli astronauci, którzy przebywali na orbicie dłuższy lub krótszy czas. Jakie mako i mikro zmiany musimy brać pod uwagę?
Badanie: https://advances.sciencemag.org/content/6/36/eaaz9488
Jillings, S., Van Ombergen, A., Tomilovskaya, E., Rumshiskaya, A., Litvinova, L., Nosikova, I., … & Danilichev, S. (2020). Macro-and microstructural changes in cosmonauts’ brains after long-duration spaceflight. Science Advances, 6(36), eaaz9488.
11. Zmienne warunki sprawiają, że jesteśmy bardziej surowi
Zasoby na ziemi się powoli wyczerpują i niektórzy z nas zaczynają odczuwać to bardziej niż inni. Wpływa to też na nasz umysł i zaczyna się walka o byt. Pojawia się również bezbronność wobec nieprzewidywalności. Badanie pokazuje, że ludzie, którzy wystawieni są na zmienność w środowisku, stają się bardziej surowi, przez co surowiej karają oni nie tylko przestępców, którzy wykradają brakujące zasoby, ale też innych przestępców. Nawet zwykła zmienność wynikająca z rzutów kostką sprawiła, że uczestnicy krytyczniej oceniali innych.
Badanie: https://psycnet.apa.org/record/2020-06449-001
Ding, Y., & Savani, K. (2020). From variability to vulnerability: People exposed to greater variability judge wrongdoers more harshly. Journal of Personality and Social Psychology.
12. Fobia społeczna nie wiąże się z nieśmiałością
Osoby, które bardzo nerwowo reagują na kontakt z drugą osobą, np. czerwienią się, duszą się, drżą im ręce czy po prostu odczuwają lęk, cierpią na fobię społeczną. Z zewnątrz wygląda jakby były po prostu nieśmiałe w swoim sposobie bycie, jednak poniższe badanie pokazało, że fobia społeczna i nieśmiałość nie muszą się ze sobą łączyć.
Badanie: Costache, M. E., Frick, A., Månsson, K., Engman, J., Faria, V., Hjorth, O., … & Rosén, J. (2020). Higher-and lower-order personality traits and cluster subtypes in social anxiety disorder. PloS one, 15(4), e0232187.
13. Jak nagradzać pracowników za ich pracę?
Trochę psychologii biznesu. Poniższe badanie pokazuje, że pracownicy, którzy otrzymywali różną wysokość nagród za tą samą pracę, mieli mniejszą motywację do jej kontynuowania.
Badanie: Gesiarz, F., De Neve, J. E., & Sharot, T. (2020). The motivational cost of inequality: Opportunity gaps reduce the willingness to work. PloS one, 15(9), e0237914.
14. Ludzie z „wyższych klas” słabiej rozumieją innych
Jedno z badań pokazało, że osoby otaczające się luksusami, słabiej potrafią odczytywać emocję innych oraz stawiać się w ich perspektywie. Można więc powiedzieć, że inteligencja emocjonalna nie jest u nich tak rozinięta lub innymi słowy empatia.
Badanie: Dietze, P., & Knowles, E. D. (2020). Social Class Predicts Emotion Perception and Perspective-Taking Performance in Adults. Personality and Social Psychology Bulletin, 0146167220914116.
15. Hipokamp pomaga ci na wczesnych stadiach nauki
Wiadomo, że ta struktura zaangażowana była w pamięć, ale w gruncie taką z dłuższym terminem ważności. Okazuje się również, że grzbietowa jego część zaangażowana jest w naukę czynności na początku nauki, a po kilku dniach inne struktury przejmują wystarczająco informacji, żeby sprawnie wykonywać zadanie bez części grzbietowej. Być może jest to zatem struktura, która pomaga nam jedynie w pierwszej organizacji nowych umiejętności.
Zajawka: http://blog.pnas.org/2020/09/the-hippocampus-has-brief-but-critical-role-in-early-task-learning/
Badanie: Bradfield, L. A., Leung, B. K., Boldt, S., Liang, S., & Balleine, B. W. (2020). Goal-directed actions transiently depend on dorsal hippocampus. Nature Neuroscience, 1-4.
16. Nieszczęśliwi ludzie unikają rozrywek
Jedną ze strategii radzenia sobie ze smutkiem jest przełamanie czymś przyjemnym np. filmem lub muzyką. Okazuje się jednak, że osoby nieszczęśliwe unikają takich rozrywek, ponieważ ciężko im sobie wyobrazić, że mogłyby sprawić im radość. Z tego powodu coraz częściej z nich rezygnują.
Zajawka: https://www.behaviorist.biz/oh-behave-a-blog/unhappy-people
Badanie: Shen, H., Labroo, A., & Wyer Jr, R. S. (2020). So difficult to smile: Why unhappy people avoid enjoyable activities. Journal of Personality and Social Psychology.
17. Nie dawać dzieciom telefonu lub TV?
Badanie pokazało, m.in że:
- oglądanie telewizji przez ponad dwie godziny dziennie w wieku 8–9 lat przewidywało 12-punktowe gorsze wyniki w czytaniu w wieku 10–11 lat, co odpowiada utracie jednej trzeciej roku nauki.
- używanie komputera przez więcej niż godzinę dziennie przewidywało podobny 12-punktowy niższy wynik liczenia.
- nie było dowodów na krótko- lub długoterminowe powiązania między używaniem gier wideo a wynikami w nauce.
Badanie: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0237908
Mundy, L. K., Canterford, L., Hoq, M., Olds, T., Moreno-Betancur, M., Sawyer, S., … & Patton, G. C. (2020). Electronic media use and academic performance in late childhood: A longitudinal study. PLoS One, 15(9), e0237908.
18. Dlaczego warto pomagać innym?
Dobrze się czujemy, kiedy zrobimy coś dla innych, prawda? Nie każde z nich jest spektakularne ani bardzo zyskowne poznawczo lub społecznie. Poniższe badanie miało sprawdzić jakie cechy popychają nas do takich altruistycznych gestów.
Zajawka: https://www.apa.org/news/press/releases/2020/09/doing-good-boosts-health
Badanie: “Rewards of Kindness? A Meta-Analysis of the Link Between Prosociality and Well-Being,” by Bryant P.H. Hui, PhD, University of Hong Kong; Jacky C.K. Ng, PhD, Hong Kong Shue Yan University; Erica Berzaghi, Anglia Ruskin University; and Lauren A. Cunningham-Amos and Aleksandr Kogan, PhD, University of Cambridge. Psychological Bulletin, published online Sept. 3, 2020.
19. Budowanie słów w różnych krajach
Może pamiętacie z polskiego, w słowie mamy pewną bazę, do której możemy prefiksy (przedrostek) na początku lub sufiksy (przyrostki) na końcu. Naukowcy postanowili sprawdzić, jak sytuacje przedrostków i przyrostków wygląda w różnych językach. Zobaczcie, co im wyszło!
Zajawka: https://www.psychologicalscience.org/news/releases/suffixes-and-prefixes.html
Badanie: Martin, A., & Culbertson, J. (2020). Revisiting the Suffixing Preference: Native-Language Affixation Patterns Influence Perception of Sequences. Psychological Science, 0956797620931108.
20. Pornografia w związkach
Ponoć będąc w romantycznym związku, nie wypada oglądać filmów pornograficznych. Fakty są jednak takie, że jest to dość popularne zajęcie nawet w tych kręgach. Co więcej nie zależało to istotnie od jakości danego związku.
Badanie: Vaillancourt-Morel, M. P., Rosen, N. O., Willoughby, B. J., Leonhardt, N. D., & Bergeron, S. (2020). Pornography use and romantic relationships: A dyadic daily diary study. Journal of Social and Personal Relationships, 37(10-11), 2802-2821.
Jak działamy w obliczu zagrożenia?
Patrząc na zwykłych ludzi znajdujących się w obecnym konflikcie Ukraińsko-Rosyjskim, zdajemy sobie z ich ogromu strachu stresu oraz...
6 gier na telefon, które rozwiną twój mózg
Na telefonie możemy znaleźć wiele różnych aplikacji. Wiele z nich wbrew popularnej opinii pomaga zdobywać różnorodne...
Szczęśliwa nie na siłę
Uśmiechaj się i bądź szczęśliwy. Jak to zrobić? Wystarczy tylko kilka kroków, żeby osiągnąć pomyślność i sukces. Pozwól,...
